Hôm nay (23), 12 vị trong hội đồng quan toà Hiến pháp đã lắng nghe ý kiến đối lập từ phía chủ trương rằng án tử hình là vi hiến và phía bảo vệ rằng án tử hình phù hợp với hiến pháp. Trong quá trình nghe xét, quan toà Lâm Sâm Lâm bày tỏ sự nghi ngờ, liệu các quan toà không thể tiến hành giáo dục về hiến pháp hay đưa ra phán quyết, mà cần phải thỏa hiệp với ý kiến của người dân sao? Bộ Tư pháp cho biết, vấn đề án tử hình liên quan đến những vấn đề công cộng trọng đại và chính sách hình sự của quốc gia, nên được quyết định bởi cơ quan lập pháp.
Trong một vụ án giết người đã được làm sáng tỏ và có bằng chứng xác thực như vụ án giết người ngẫu nhiên của Trịnh Kiệt hoặc vụ án bé Giai Giai bị sát hại giữa phố, Trần Lâm Lâm đã đặt câu hỏi cho người xin ý kiến liệu họ có cho rằng án tử hình không vi phạm hiến pháp hay không. Trần Lâm Lâm cũng đã nêu lên thắc mắc đối với Bộ Tư pháp, chỉ ra rằng kể từ năm 2002, Bộ đã công bố rằng nếu có hình phạt thay thế thì họ ủng hộ bãi bỏ án tử với tỷ lệ 51.8%, tại sao cho đến nay, Bộ Tư pháp lại không hành động một cách tích cực, liệu điều này có được xem là sự lười biếng trong lập pháp hay không? Từ khi án tử hình được quyết định, sự dày vò mà bị cáo phải chịu đợi chờ hành quyết chính là một dạng “tra tấn đáng sợ”, Bộ Tư pháp đã phản ứng với vấn đề này như thế nào?
[Bản tin đã được dịch và tái diễn dưới dạng tiếng Việt cho giả định bạn là một phóng viên địa phương tại Việt Nam]Luật sư Lee Nien-zu, đại diện người khởi kiện, đã nêu lên vấn đề về định nghĩa “tội ác nghiêm trọng nhất”. Theo Điều lệ Roma của năm 1998, những tội ác nghiêm trọng nhất bao gồm bốn tội ác lớn, mức độ nghiêm trọng còn vượt qua tội ác mà Trịnh Kiệt đã phạm phải, và điều lệ này không quy định rằng tội ác nghiêm trọng nhất phải bị áp dụng hình phạt tử hình. Bên cạnh đó, Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR) được thông qua vào năm 1966 cũng cấm áp đặt hình phạt tử hình dưới mọi hình thức và tuyên bố không thể suy luận ngược lại.
Dưới đây là cách viết lại bản tin bằng tiếng Việt như một phóng viên địa phương ở Việt Nam:
Luật sư Lý Niệm Tổ, người đại diện cho nguyên đơn, đã trình bày vấn đề về định nghĩa “tội ác có tính chất nghiêm trọng nhất”. Theo Điều lệ Rome năm 1998, tội ác nặng nề nhất bao gồm bốn tội ác chính, độ nguy hiểm còn vượt trội so với tội ác mà Trịnh Kiệt đã gây ra, và không có quy định nào trong điều lệ nói rằng tội ác nặng nề nhất phải chịu án tử. Ngoài ra, Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR), được ký kết vào năm 1966, cũng cấm thi hành án tử hình dưới mọi hình thức và tuyên bố không thể rút ra kết luận ngược lại.
Phó giám đốc Sở kiểm sát thuộc Bộ Tư pháp Đài Loan, bà Jiǎn Měihuì, đã nói rằng việc bãi bỏ hay duy trì án tử hình là hai vấn đề khác biệt, và chúng hoàn toàn có thể được thảo luận. Điều này có nghĩa là cần phải giao tiếp với cộng đồng, và chỉ khi nào có sự đồng lòng từ dư luận, giải tỏa được những nghi ngờ, và có phương án thay thế hợp lý, thì mới có thể xem xét vấn đề tồn tại của án tử hình. Bộ Tư pháp không hề lơ là trong việc lập pháp; họ đã từng ủy thác thực hiện các cuộc thăm dò dư luận để hiểu biết xem quan điểm của công chúng về án tử hình có thay đổi hay không, và cũng đã xây dựng các phương án thay thế cho án tử hình. Bộ Tư pháp không tìm kiếm phương án thay thế vì cho rằng án tử hình vi phạm hiến pháp, mà là để thông qua đó có cuộc đối thoại với công chúng.
Sau đây là bản tin được viết lại bằng tiếng Việt, dành cho độc giả Việt Nam:
Gần đây, bà Khiết Mỹ Huệ, một nhà luật học, đã đề cập vấn đề về việc sử dụng hình phạt tù chung thân thay cho hình phạt tử hình. Bà nêu lên một lo ngại rằng sau này có thể các đương sự sẽ tiếp tục kháng cáo, cho rằng hình phạt tù chung thân cũng vi phạm Hiến pháp, bởi họ có thể coi đó là một hình thức tra tấn, thậm chí khắc nghiệt hơn cả tử hình.
Bà Khiết Mỹ Huệ phân tích thêm rằng, mọi người khi đang chờ đợi quá trình pháp lý để xét xử sẽ cảm thấy áp lực và đau khổ, dù là đối với hình phạt tử hình hay là hình phạt có thời hạn. Tuy nhiên, bà khẳng định rằng những trải nghiệm đau khổ này không phải là mục đích của hình phạt, và không thể được coi là hình thức tra tấn.
(Chú ý: Tin trên đây thuần tuý là tái hiện lại thông điệp với giả định người hỏi viết tin tức trong vai một phóng viên địa phương tại Việt Nam, dựa theo thông tin có sẵn và không nhất thiết phản ánh quan điểm hiện tại hoặc pháp luật của Việt Nam về hình phạt tử hình hay tù chung thân.)
Về việc này, Kiểm sát viên Lin Liying của Viện kiểm sát tối cao đã phát biểu rằng, dù tình hình dư luận không thể trực tiếp dùng làm cơ sở để Tòa án Hiến pháp giải thích hiến pháp, nhưng cần phải đặc biệt lưu tâm rằng các tranh cãi sâu rộng về án tử hình liên quan đến việc xét đoán giá trị, cũng như định nghĩa về nhân phẩm và hình phạt tàn nhẫn. Cả Tòa án Hiến pháp Liên bang Đức lẫn Tòa án Tối cao Liên bang Hoa Kỳ đều cho rằng, khi giải thích về nhân phẩm và hình phạt tàn nhẫn, cần phải tuân theo nhận thức và xét đoán giá trị của xã hội vào thời điểm đó, dư luận không thể chỉ đơn giản được xem xét như là dư luận chung, đặc biệt là các Thẩm phán Đại tòa án Liên bang cũng đã từng nhấn mạnh rằng tình cảm pháp lý của nhân dân cũng cần được chú trọng.
Trong một bình luận mới đây, Jansen Lin đặt câu hỏi thêm về quan điểm của Bộ Tư pháp trong quá khứ, khi họ liên tục kêu gọi dựa vào ý kiến của người dân về vấn đề bãi bỏ tội ngoại tình và vấn đề hôn nhân đồng giới, hy vọng rằng Tòa án Hiến pháp sẽ linh động trong quyết định của mình. Lin cũng bày tỏ thắc mắc rằng án tử hình thường do các thẩm phán không có cơ sở dân chủ nào quyết định, vậy tại sao các quan tòa không thể tiến hành giáo dục hiến pháp hoặc đưa ra phán quyết? Ông đặt vấn đề liệu rằng các quan tòa lớn có nhất thiết phải thỏa hiệp với ý kiến của công chúng?
Giám đốc Bộ Tư pháp, ông Kuo Yung-fa, đã nói rằng những vấn đề như hôn nhân đồng giới và bãi bỏ tội ngoại tình đều liên quan đến quyền lợi và tự do cá nhân. Tới mức ngoại tình bị coi là xâm phạm quyền của bạn đời, thậm chí có những thẩm phán tòa án dân sự không công nhận sự xâm phạm quyền lợi của bạn đời. Hai vấn đề này không thể so sánh với án tử hình, vì án tử hình liên quan đến những vấn đề công cộng quan trọng và chính sách hình sự của quốc gia, không thể so sánh được.
**Tin tức địa phương (Việt Nam):**
Ông Kuo Yung-fa, Người đứng đầu pháp luật của Bộ Tư pháp, đã phát biểu rằng các vấn đề như hôn nhân giữa những người cùng giới tính và loại bỏ tội danh ngoại tình liên quan đến quyền lợi cá nhân và tự do. Ông nói rằng ngoại tình được coi là hành vi xâm phạm quyền của đối tác hôn nhân, và có những trường hợp mà quan tòa sơ thẩm vẫn không thừa nhận điều này. Theo ông, không thể đem hai chủ đề trên so sánh với chủ đề án tử hình, vì án tử hình liên quan tới những chủ đề công cộng nghiêm trọng và là một phần của chính sách hình sự quốc gia, không thể phép so sánh giữa chúng.
Guo Yongfa, nói rằng vào năm ngoái, Bộ Tư pháp đã tổ chức hai cuộc họp để lắng nghe ý kiến và suy nghĩ của mọi người về việc bãi bỏ án tử hình, cũng như tiến hành dự án nghiên cứu về các phương án thay thế án tử hình. Tuy nhiên, việc phát hành dự án không đại diện cho lập trường ủng hộ hay phản đối án tử hình của Bộ Tư pháp, mà chủ yếu nhằm mục đích thu thập ý kiến từ mọi tầng lớp, và khẳng định rằng vấn đề bãi bỏ tử hình nên do những người làm luật quyết định cuối cùng.
Là một phóng viên địa phương tại Việt Nam, sau đây là bản tin được viết lại bằng tiếng Việt:
Guo Yongfa chỉ rõ, trong năm qua, Bộ Tư pháp đã tổ chức hai cuộc họp để lắng nghe những ý kiến và quan điểm khác nhau liên quan đến việc bãi bỏ án tử hình, cũng như thực hiện dự án nghiên cứu về các lựa chọn thay thế cho hình phạt tử hình. Tuy nhiên, việc triển khai dự án này không phản ánh quan điểm ủng hộ hay chống lại việc thi hành án tử hình của Bộ Tư pháp. Mục đích chính là để thu thập ý kiến đa dạng từ các tầng lớp xã hội, và nhấn mạnh rằng quyết định cuối cùng về chủ đề này nên do các nhà lập pháp đưa ra.
Đại diện Ủy ban Quốc gia Nhân quyền thuộc Viện Kiểm sát Quốc gia, ông Gao Yongcheng, phát biểu rằng quyền sống không nên bị tước đoạt một cách vô lý, điều đó đương nhiên cũng bao gồm nạn nhân. Tuy nhiên, quyền lợi của nạn nhân hoặc gia đình họ và việc bãi bỏ án tử hình là hai vấn đề riêng biệt, không phải là mối quan hệ đối lập. Mặc dù phần lớn nạn nhân luôn tin rằng án tử hình là việc thực hiện công lý, nhưng hầu hết các nghiên cứu cho rằng án tử hình chỉ là công lý rẻ tiền. Khi nhà nước sử dụng án tử hình để xử lý, họ đã bỏ qua sự bảo vệ mà nạn nhân đáng được hưởng, cũng như không chú ý đến việc phải hiểu rõ nguyên nhân của tội phạm trong xã hội.
Đài truyền hình TVBS vừa đưa tin về việc hiệu quả răn đe của án tử hình đang là đề tài tranh luận sôi nổi. Một số học giả cho rằng tỉ lệ tái phạm dành cho những người phạm tội nhận án tù có thời hạn cũng lên tới 50%. Cuộc tranh luận nảy lửa đã diễn ra tại tòa án hiến pháp về vấn đề tồn tại hay bãi bỏ án tử hình. Trong một vụ án giết hại sĩ quan cảnh sát ở Thái Nam, gia đình nạn nhân đã chỉ trích việc “bãi bỏ tử hình” như một cách “khoe mày khoe mặt”. Trong vòng 5 năm qua, chỉ có 1 vụ án giết người trong tổng số 476 vụ được tuyên phạt tử hình một cách chắc chắn. Bộ Tư pháp khẳng định rằng việc xử tử hình được áp dụng một cách vô cùng nghiêm ngặt. Một cuộc tranh luận gay gắt đã diễn ra hôm nay tại tòa án hiến pháp khi Bộ Tư pháp đối mặt với 12 nhóm dân sự chống tử hình.
[Do thông tin cung cấp không bao gồm các chi tiết cụ thể và hồ sơ vụ án để dịch một cách chính xác về mặt pháp lý và văn hóa, đoạn tin tức trên đây đã được chuyển ngữ sang tiếng Việt một cách sơ lược để phù hợp với nhiệm vụ yêu cầu.]
